Wystawa Czas swobodny – przemiany obyczajowości jest częścią cyklu zatytułowanego Między rozwagą a romantycznością. Kobieta w początkach nowoczesności, w ramach którego, od stycznia 2008 roku, w Pałacu Herbsta prezentowane były wystawy, ukazujące różne aspekty przemian społecznej pozycji i roli kobiet w świetle przeobrażeń społeczno-kulturowych i zmian norm obyczajowych w XIX i początku XX stulecia. Tematyka wystaw dotyczyła różnych obszarów aktywności kobiet, tworzeniu się nowych wzorców moralnych i obyczajowych, a także emancypacji kobiet. Projekt uzupełniały spotkania panelowe, działania edukacyjne oraz festiwal filmowy, na którym zostały zaprezentowane m. in. filmy będące ekranizacjami powieści z tej epoki.
Zmiany zachodzące w sposobie spędzania wolnego czasu, a będące odzwierciedleniem przemian obyczajowych, stały się punktem wyjścia dla wystawy Czas swobodny – przemiany obyczajowości. Co oznacza ów czas swobodny? Pojęcie to pojawiło się w okresie epoki przemysłowej, w chwili gdy zaczęto rozdzielać czas pracy od czasu wypoczynku przeznaczonego na osobisty rozwój, samorealizację, rekreację. Czynnikami przyczyniającymi się do nowoczesnego definiowania czasu wolnego było uprzemysłowienie oraz powstawanie ośrodków wielkomiejskich. Nowoczesne miasto „żyło” w innym tempie i rytmie niż np. dwory jeszcze w 2.poł. XIX wieku. W majątkach czas pracy i czas wypoczynku związane były z porami roku i regulowane nasileniem robót w gospodarstwie. W mieście porządek dnia określały godziny pracy. Dotyczyło to nie tylko mężczyzn, na których zgodnie z tradycyjnym podziałem ról, spoczywał obowiązek utrzymania rodziny, ale także coraz częściej kobiet. Wówczas też uświadomiono sobie konieczność korzystania z wypoczynku rozumianego jako „zaspokojenie potrzeby relaksującej rozrywki”. Coraz bardziej powszechne stawały się wyjazdy na letnisko, do kurortów, aktywne uprawianie sportów. Pojawiają się też nowe elementy kultury miejskiej: kino, kawiarnia, dancing.
Zmiany zachodzące w sposobie spędzania wolnego czasu, a będące odzwierciedleniem przemian obyczajowych, stały się punktem wyjścia dla wystawy Czas swobodny – przemiany obyczajowości. Co oznacza ów czas swobodny? Pojęcie to pojawiło się w okresie epoki przemysłowej, w chwili gdy zaczęto rozdzielać czas pracy od czasu wypoczynku przeznaczonego na osobisty rozwój, samorealizację, rekreację. Czynnikami przyczyniającymi się do nowoczesnego definiowania czasu wolnego było uprzemysłowienie oraz powstawanie ośrodków wielkomiejskich. Nowoczesne miasto „żyło” w innym tempie i rytmie niż np. dwory jeszcze w 2.poł. XIX wieku. W majątkach czas pracy i czas wypoczynku związane były z porami roku i regulowane nasileniem robót w gospodarstwie. W mieście porządek dnia określały godziny pracy. Dotyczyło to nie tylko mężczyzn, na których zgodnie z tradycyjnym podziałem ról, spoczywał obowiązek utrzymania rodziny, ale także coraz częściej kobiet. Wówczas też uświadomiono sobie konieczność korzystania z wypoczynku rozumianego jako „zaspokojenie potrzeby relaksującej rozrywki”. Coraz bardziej powszechne stawały się wyjazdy na letnisko, do kurortów, aktywne uprawianie sportów. Pojawiają się też nowe elementy kultury miejskiej: kino, kawiarnia, dancing.
Czy w tym kontekście można mówić o typowym dla kobiet sposobie spędzania czasu wolnego?
Wystawa była próbą zilustrowania zasygnalizowanych zagadnień poprzez dzieła malarstwa, wyroby rzemiosła artystycznego, fotografie.
kuratorki: Dorota Berbelska, Magdalena Michalska-Szałacka
czas trwania: 14 maja – 30 sierpnia 2009
