Muzeum Pałac Herbsta - palac-herbsta.org.pl

Poszerzone pole widzenia to wystawa prezentowana w Galerii Sztuki Dawnej Muzeum Pałac Herbsta, oddziale Muzeum Sztuki w Łodzi (22 kwietnia 2022 – 8 stycznia 2023). Na ekspozycji prezentowane są dzieła z kolekcji Muzeum – malarstwo, grafika oraz fotografia. To właśnie  fotografia stała się punktem wyjścia do rozważań o relacjach między poszczególnymi gałęziami sztuk plastycznych i powtarzających się w sztuce motywach. Zaproszeni na sesję prelegenci będą zastanawiać się nad medium w różnych kontekstach: pamięci, sposobów postrzegania rzeczywistości, metod analizowania fotografii, przemian w plastyce. Podczas sesji będziemy przyglądać się naturze fotografii, relacji między dokumentem a kreacją, obiektywnością a subiektywnością, śmiercią a życiem. Zajmiemy się różnicami w postrzeganiu i interpretowaniu tak dzieła, jak i dokumentu wizualnego. Zależy nam by sesja stała się przestrzenią do dyskusji o różnorodnych zjawiskach i istotnych problemach dla kultury i sztuki wieku XIX oraz o początku wieku  XX. Przyjrzyjmy się tym zagadnieniom z różnych perspektyw czasowych, uwzględniając i współczesny punkt widzenia.

Program

21 listopada

11.00 – otwarcie spotkania 
11.10-11.30 Poszerzone pole widzenia – idea wystawy
Katarzyna Kończal (Muzeum Pałac Herbsta, oddział Muzeum Sztuki w Łodzi)

11.30-12.20 Fotografia i śmierć
dr hab. Sławomir Sikora (Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW)

12.20-12.30 przerwa

12.30-13.20 Portret i fotografia amatorska jako obrazy spomiędzy znaczeń
Marcela Paniak

13.20-14.10  O (wszechobecności) fotografii. Perspektywa dziewiętnastowieczna
Aleksandra Fedorowicz-Jackowska (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk)

14.10-15.00 przerwa / czas na zwiedzenie wystawy

15.00-15.50 Rozbroić oko – oswobodzić spojrzenie? Próba konfrontacji z legendą polskiej fotografii

dr Weronika Kobylińska (PWSFTviT)

15.50-16.00 przerwa

16.00-16.50 Co pokazują fotografie? O przyzwyczajeniach związanych z patrzeniem
Agnieszka Pajączkowska

Obowiązują zapisy:  cm@msl.org.pl

Bilet: 1 zł

Kontakt:

Centrum Muzeologiczne MS - tel: 42 639 12 51
Dział Edukacji MPH – tel.: tel. 506 941 803 / 42 674 96 98 w. 35

Wydarzenie będzie transmitowane na żywo na serwisie VOD Województwa Łódzkiego "Drzwi do kultury"

Poniżej: cytaty (wykorzystane w przestrzeni wystawy, które stały się punktem wyjścia dla wystąpień) oraz biogramy prelegentów i prelegentek.

I. Wszystkie fotografie mówią: memento mori. Robiąc zdjęcie, stykamy się ze śmiertelnością, kruchością, przemijalnością ludzi i rzeczy. Właśnie dlatego, że wybieramy jakąś chwilę, wykrawamy ją i zamrażamy, wszystkie zdjęcia stanowią świadectwo nieubłaganego przemijania. (Susan Sontag, O fotografii, Warszawa 1986)

Sławomir Sikora: Fotografia i śmierć

dr hab. Sławomir Sikora - adiunkt w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej - Zakład Teorii i Badań Współczesnych Praktyk Kulturowych. Główne zainteresowania koncentrują się wokół wizualności, antropologii śmierci i pamięci oraz współczesnych problemów teoretycznych antropologii a w szczególności tzw. antropologii refleksyjnej. Pracował  w redakcjach „Kontekstów” i „Kwartalnika Filmowego” (Instytut Sztuki PAN) oraz w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie. Członek Nordic Anthropological Film Association.

II. Myślałem, czyby nie dać jej do fotografa, ale nie dowierzam tym rzemieślnikom, i niech niczyje ręce nie dotkną tej pamiątki tylko nasze. [Ludmiła] Dotknęła palcami czarnego papieru, w którym była schowana kasetka z kliszą. W tym drobnym przedmiocie spoczywała jeszcze tajemnica jakiejś odrobiny życia (…). [Wacław] wyjmował z kasety kliszę-zagadkę. Spojrzał, aby sprawdzić powierzchnię (…). Stało się coś jakby optyczne westchnienie kliszy. Na moment wyskoczyła ku niemu twarz Osi w negatywie jakby siwej staruszki, lecz natychmiast zaczęła ją ogarniać i wchłaniać chmura jakiejś obrzydłej szarzyzny. Daremnie ratował, regulując natężenie płynu, — wizja znikła na zawsze. W ręce pozostało mu tylko martwe szkło. Osia skonała mu po raz drugi. (Karol Irzykowski, Z pod ciemnej gwiazdy, Łódź 1922)

Marcela Paniak: Portret i fotografia amatorska jako obrazy spomiędzy znaczeń.

Marcela Paniak - absolwentka i doktorantka Szkoły Filmowej w Łodzi - specjalności Fotografia. Członkini ZPAF oraz Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego. Autorka wystaw indywidualnych i zbiorowych w Polsce oraz za granicą. W swojej twórczości porusza takie tematy jak: wspomnienia, pamięć, historia, archiwum, tożsamość oraz fotografia sama
w sobie. Realizuje m.in. projekty eksplorujące tematy fotografii rodzinnej i związane z nią zagadnienie tożsamości.  Prowadzi warsztaty o fotografii rodzinnej oraz o fotografii archiwalnej.  Archiwistka w Filmotece Narodowej – Instytucie Audiowizualnym w Warszawie, działaczka w sieci archiwów społecznych w Polsce.Współredaktorka magazynu fotograficznego TON Szkoły Filmowej w Łodzi, autorka tekstów o fotografii, autorka fotografii w magazynach fotograficznych. Stypendystka Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (2014-2015). Fotografia jest dla niej rodzajem magicznego wehikułu, którym podróżujemy w czasie i w przestrzeni.  

III.  Przebyliśmy Andy, Tenerifę, Japonię, „zaliczyliśmy” Niagarę i tysiąc wysp, upiliśmy się rozkoszami pola bitwy z naszymi rówieśnikami (w oknach wystawowych), siadywaliśmy na naradach władców, zaprzyjaźniliśmy się z królami, cesarzami i królowymi, primadonnami, ulubieńcami z baletu i pełnymi wdzięku aktorami. (D.P. – felietonista w „Once a Week”, Londyn, 1 czerwca 1861, cyt. za:Susan Sontag, O fotografii, Warszawa 1986)

Aleksandra Fedorowicz-Jackowska: O (wszechobecności) fotografii. Perspektywa dziewiętnastowieczna

Aleksandra Fedorowicz-Jackowska – doktorantka Instytutu Sztuki PAN. Zajmuje się XIX-wiecznymi publikacjami ilustrowanymi fotograficznie. Absolwentka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytetu w Utrechcie. Stażystka japońskiego Tokyo Photographic Art Museum, gdzie pracowała przy organizacji wystawy Felice Beato (1832–1909): A Photographer on the Eastern Road. Graficzka, autorka projektów książek i katalogów wystaw. Od 2017 r. jest członkiem zespołu badawczego kierowanego przez dr hab. Ewę Manikowską (prof. IS PAN), który w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki opracowuje temat obrazowania dziedzictwa kulturowego w XIX wieku. Autorka strony internetowej projektu (visualheritage.eu).

IV. Żeby żyć i trwać, na to trzeba jeszcze pozytywnie dokądś «dojść» i tam się zatrzymać, a na to trzeba mieć odpowiednie siły i zasoby. (Jan Bułhak, Jak daleko może odejść fotografia od malarstwa?, „Przegląd Fotograficzny”, Rok II, 1936, nr 5.)

dr Weronika Kobylińska - Rozbroić oko – oswobodzić spojrzenie? Próba konfrontacji z legendą polskiej fotografii

Dr Weronika Kobylińska-Bunsch - historyczka sztuki i niezależna kuratorka, adiunktka
w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (PWSFTviT). Wykładała w Instytucie Historii Sztuki UW (2019-2021) i była kierowniczką studiów niestacjonarnych. Guest professor w Aleksander-Brückner-Zentrums für Polenstudien (Martin-Luther-Universität, 2020). Prowadziła wykłady także na Politechnice Warszawskiej i w stołecznej ASP. W 2022 r. zrealizowała staż podoktorski w Kulturwissenschaftliches Institut Essen (KWI). Stypendystka m.in. Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz MKiDN. Koordynatorka polskiego oddziału międzynarodowej sieci badawczej Ars Graphica. Jej druga książka poświęcona polskiej fotografii („Awangardowa klisza”) została nominowana do Nagrody im. J. Długosza (2022).

V. A jednak po nas nie pozostanie nic na tym świecie, jedna tylko fotografia przypominać nas będzie naszej rodzinie i przyjaciołom, ona przekaże zewnętrzną stronę życia naszym potomkom. Z jakąż ciekawością oglądalibyśmy dzisiaj fotografie z czasów Piastowskich, lub choćby tylko Zygmunta Augusta! – niestety, nasi przodkowie nie przekazali nam takiej spuścizny, my zato pozostawimy naszym następcom w przedoskonałych światłorysach całą rozkosz studyowania naszych miast, ulic ożywionych ludźmi i powozami, naszych twarzy, ubiorów, ruchów zebrań, uroczystości, słowem: życia naszego, którego badanie będzie dla nich niewyczerpanem źródłem przyjemności i pożytku. (Marcin Olszyński, Półwiekowy okres istnienia fotografii, „Kłosy: czasopismo ilustrowane, tygodniowe, poświęcone literaturze, nauce i sztuce”, T. 48, 1889, nr 1237.)

Agnieszka Pajączkowska: Co pokazują fotografie? O przyzwyczajeniach związanych z patrzeniem

Agnieszka Pajączkowska – kulturoznawczyni, badaczka historii codziennych praktyk fotograficznych, twórczyni projektów interdyscyplinarnych, fotograficznych i kulturalnych, animatorka kultury, kuratorka, absolwentka studiów doktoranckich w Instytucie Kultury Polskiej UW, autorka tekstów naukowych i reportaży. Od 2012 roku prowadzi Wędrowny Zakład Fotograficzny. W podejmowanych działaniach łączy refleksję akademicką z praktyką twórczą i animacją kultury. Była stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w obszarze „Sztuki wizualne”. Współpracowała z Domem Spotkań z Historią w Warszawie nad wystawą fotografii „Album rodzinny: SPOJRZENIA” (wspólnie z Moniką Szewczyk-Wittek). Jest autorką wystawy „Co widzisz?” Patrzenie na archiwalne fotografie w Gdyni w Muzeum Miasta Gdyni. Należy do sieci Latających Animatorów Kultury, współpracuje m.in. z Towarzystwem Inicjatyw Twórczych „ę”, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Fundacją Archeologii Fotografii. Jako autorka tekstów naukowych i publicystycznych.