„Maurycy Gottlieb. W poszukiwaniu tożsamości”
Pierwszą od ponad 20 lat monograficzną wystawę Maurycego Gottlieba można było oglądać oglądać w Muzeum Pałac Herbsta od 3 października 2014 do 1 lutego 2015. Gottlieb uznawany jest za najważniejszego malarza żydowskiego XIX wieku tworzącego w środowisku polskim. Na wystawie zaprezentowanych zostało ponad 30 dzieł z instytucji polskich i zagranicznych.
Dla Maurycego Gottlieba malarstwo stanowiło narzędzie do nawiązania dialogu pomiędzy Polakami i Żydami. Wystawa prezentowana w Muzeum Pałac Herbsta przybliża dążenia artysty do pojednania i zasymilowania obu nacji. Maurycy Gottlieb zmarł w wieku zaledwie 23 lat. Mimo to uważany jest za najznamienitszego malarza żydowskiego XIX wieku. Gottlieb wyznaczył nowy szlak dla sztuki żydowskiej, dla której malarstwo było wcześniej dziedziną niedostępną ze względu na przykazania wiary. Artysta wychowany w duchu haskali, czyli żydowskiego oświecenia uczynił malarstwo językiem uniwersalnym, umożliwiającym porozumienie pomiędzy przedstawicielami różnych wyznań i narodowości. Uważał się za Żyda i Polaka, wielokrotnie borykał się jednak ze społeczną alienacją, napotykając na brak akceptacji ze strony obu środowisk. Gottlieb pozostawił bogaty dorobek, w niezwykły sposób łączący w sobie młodzieńczą emocjonalność z dojrzałością, a ekspresję z biegłością warsztatową. W swym malarstwie sięgał zarówno do tematów inspirowanych rodzimą tradycją, polską kulturą, poezją i wydarzeniami historycznymi. Szukając odpowiedzi na pytanie kim jest, artysta namalował w 1876 roku autoportret Ahaswer, gdzie przedstawił siebie zarówno pod postacią króla perskiego Ahaswerusa, który ofiarował Żydom wolność, ale także mitycznego Żyda Wiecznego Tułacza. Gottlieb wielokrotnie malował siebie, ale także bardzo często portretował osoby ze swego otoczenia. Na wystawie odbywającej się w Muzeum Pałac Herbsta nie zabraknie również doskonałych portretów, potwierdzających wielki talent przedwcześnie zmarłego artysty.
Ekspozycja w Muzeum Pałac Herbsta, która była pierwszym monograficznym przeglądem twórczości Gottlieba od 1991 roku, obejmowała ponad 30 dzieł z kolekcji muzeów polskich i zagranicznych, m. in.: Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Kielcach, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Żydowskiego Instytutu Historycznego, Muzeum Historii Miasta Krakowa, Towarzystwa Sztuk Pięknych w Krakowie, Muzeum Pałac Herbsta, Musée d’art et d’histoire du Judaïsme w Paryżu, The Israel Museum oraz Tel Aviv Museum of Art.
Wystawie towarzyszyła publikacja naukowa w językach polskim i angielskim, zawierająca eseje poświęcone twórczości Maurycego Gottlieba, jego wpływu na rozwój sztuki i kultury żydowskiej, a także traktujące o zagadnieniu tożsamości narodowej.
kuratorka wystawy: Maria Milanowska
koordynatorka: Beata Bocian
